ఙ్ఞాపకాలు

మా అమ్మమ్మ

పిరాట్ల సత్యనారాయణమ్మ!

ఆవిడతో నా తొలి ఙ్ఞాపకం--మా అమ్మకి నా తరవాత మా చెల్లెలు పుట్టినప్పుడు ఆ పాపకి స్నానం చేయించి, యెర్రని గౌను తొడిగి, జల్లెడలో గుడ్డ పరిచి పడుకోబెట్టి, 'చూడరా నీ చెల్లెల్ని--ముండ యెంత ముద్దొస్తూందో!' అనడం.

మా తాతగారు పిరాట్ల కొండయ్యగారు మా అమ్మ చిన్నప్పుడే, పెళ్ళి కాకముందే పోయారట.

వాళ్ళకి ఇద్దరు కొడుకులూ, నలుగురు కూతుళ్ళూ. మా అమ్మ మూడోది.

మా అమ్మమ్మకి కోడళ్ళతో పడేది కాదు--కొడుకుల్నీ వాళ్ళనీ కలిపి తిడుతూండేది. 

అలాని వాళ్ళ ఇళ్ళకి వెళ్ళడం మానేది కాదు! యేడాదికి మహా అయితే ఓ నెల పెద్దకొడుకుదగ్గరా, ఓ నెల చిన్న కొడుకుదగ్గరా వుండి, వాళ్ళతో తగువాడి, 'మా నరిసిమ్మూర్తి (మా నాన్న) వున్నాడు--నాక్కొడుక్కన్నా యెక్కువ ' అంటూ మా యింటికి వచ్చేసేది. 

మా చెల్లెలు పుట్టాక మా నాన్నగారు ఓ తాటాకిల్లు కొనుక్కొని, అద్దె యింట్లోంచి సొంత యింట్లోకి మారారు. రెండుపక్కలా దాదాపు ఐదున్నర అడుగుల యెత్తు మట్టి అరుగులూ, మధ్యలో అడుగున్నర యెత్తు 5 మెట్లూ, సిం హ ద్వారం తరవాత ఓ హాలు, యెడంపక్కన పడగ్గదీ, వెనుక వసారా లోకి పడగ్గది లోంచి ఒకటి, హాలు లోంచి ఒకటీ గుమ్మాలూ, వాటికి క్రిందకి మెట్లూ....ఆ వసారాయే సగం వంట గదీ, సగం భోజనాల గదీ, వెనక్కాల కావలసినంత పెరడూ, వెనకాల వుమ్మడి బావీ! ఇంటి ముందు కూడా స్థలం వుండేది.

మా అన్నకీ, నాకూ, చెల్లెలికీ మూడేసి యేళ్ళ యెడం. అప్పుడు నాకు నాలుగు దాటి అయిదు వచ్చాయి. అన్నయ్య ఒక్కడే స్కూలుకి వెళుతున్నాడు.

మా అమ్మమ్మ రాత్రుళ్ళు నన్ను తన పక్కన పడుకోమని, 'అచ్యుతం, కేశవం, నారాయణం, నమః కృష్ణ, దామోదరం, శ్రీధరం....' ఇలా స్త్రోత్రం చదివించి నిద్రపుచ్చేది.

అందులో నాకు గుర్తున్న కొన్ని భాగాలు--'దశరథనందన లోకగురో, రావణమర్దన రామనమో, భక్తంతే, పరిపాలయమాం, నామ స్మరణ, ధన్యోపాయం, నహిపశ్యామం, భవహరణే, రామ హరే, కృష్ణహరే, తవనామ వదాను సదాను మతే!'

(ఈ స్తోత్రం యెవరికైనా పూర్తిగా గుర్తుంటే, అది ప్రచురిస్తే సంతోషిస్తాను.)

ఇంకా 'చుంచు దువ్వి పింఛం కడుదురా--గోపాల కృష్ణా--పంచదార పాలు పోతురా' లాంటి పాటలు నేర్పేది. భయం వేస్తోందంటే, ఆంజనేయ దండకం పఠింప చేసేది. 

"శ్రీ ఆంజనేయం, ప్రసన్నాంజనేయం, ప్రభా దివ్య కాయం, భజే వాయుపుత్రం, భజే వాలగాత్రం, భజేహంపవిత్రం, భజేహం, భజేహం, భజేహం. సాయంత్రమున్నీనామ సంకీర్తనల్జేసితే, పాపముల్ బాసునో, భయములున్ దీరునో, భాగ్యముల్గలుగునో, ఓ వానరాకార, ఓ వర్థగంభీర, ఓ పుణ్య సంచార, నీవేసమస్తమున్.........శాకినీ ఢాకినీ పిశాచమ్ములన్, గాలి దయ్యంబులన్ నీదు వాలంబునంజుట్టి, నేలంబడంగొట్టి...... నమస్తే, నమస్తే, నమః!"

(అంటూ సాగే ఆ దండకాన్ని కూడా పూర్తిగా చెప్పగలవాళ్ళు యెవరైనా ప్రచురిస్తే ఇంకా సంతోషిస్తాను--పుస్తకాల షాపుల్లో కూడా హనుమాన్ చాలీసా లభిస్తోందిగానీ, ఈ దండకం దొరకడంలేదు.)

మా ముగ్గురికీ ఓ పెద్ద కంచం లో 'చల్ది వణ్ణం' పెట్టేది మా అమ్మమ్మ. (అది ఆవిడ పరిభాష! అప్పటికే ఆవిడ వయస్సు దాదాపు 60-65 మధ్య)

రాత్రి యెక్కువ అన్నం మిగలకపోతే, ప్రత్యేకం గా చల్ది వణ్ణాల కోసం మళ్ళీ వండి వార్చేది. 

పెద్ద కంచం లో అన్నం మూడు, నాలుగు కరుళ్ళుగా వడ్డించి, ఆవిడ అరచేతినిండా పచ్చడి (కందిపప్పో, శెనగపప్పో, గోంగూరో, వుసిరికాయో, చింతకాయో, నిమ్మకాయో, ఆవకాయో, మాగాయో, తొక్కుపచ్చడో--ఇంకా చాలా!) పట్టుకొని, చాకచక్యం గా తన బొటన, చూపుడు వ్రేళ్ళతో నిమ్మకాయంత గోళీ చేసి రడీగా వుండేది. అన్నయ్య 

'పచ్చడి' అనగానే, ఆ గోళీని కంచంలో వేసేది. అన్నయ్య వెంటనే 'నూని' అంటే, అప్పటికే నూనె గిన్నె పట్టుకుని, చెంచాలో నూనెతో రడీగా వున్న ఆవిడ, 'బోడిగుండుమీద వెయ్యమంటావా? వెధవా! కలపండిరా!' అని విసుక్కొనేది!

కలుపుకొని ముగ్గురం ఆబగా తినేయ్యగానే, మళ్ళీ అన్నం వడ్డించి, 'ఇప్పుడేమిటి?' అనేది. 

అన్నయ్య 'పచ్చడి' అనగానే (అప్పటిదాకా ఆ పచ్చడి ఆవిడ అరచేతిలోనే వుండేది) మళ్ళీ వ్రేళ్ళతో ఓ గోళీకాయంత పచ్చడి 'ఊఁ' అంటూ కంచంలో పడేసేది. కావలసినంత అన్నం కలిపి, 'ఇంకొంచెం పచ్చడి' అనగానే, ఇంకో చిన్న గోళీకాయంత పచ్చడి మళ్ళీ 'ఊఁ'. మళ్ళీ 'ఇంకొంచెం పచ్చడి' అంటే, మరో బుల్లి గోళీకాయంత పడేసి, మళ్ళీ 'ఊఁ'!--ఇలా ఓ అరగంట సాగేది ఆ కార్యక్రమం.

--మళ్ళీ ఇంకోసారి.